θεραπευτικός υπέρηχος - HIFU

Από την Κωνσταντίνα Θεοδωροπούλου

Η θεραπεία του καρκίνου είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα. Η κλινική χρήση των υπερήχων στον καρκίνο δεν είναι μόνο για τη διάγνωση αλλά και για τη θεραπεία. Η χρήση των εστιασμένων υπερήχων στην πειραματική βιολογία και η πρώτη θεραπευτική δοκιμή διεξήχθη το 1942. Η χρήση των θεραπευτικών υπερήχων για τη θεραπεία του καρκίνου καθιερώθηκε από τη δεκαετία του 1970. Η εστιασμένη χειρουργική επέμβαση υπερήχου (FUS) είναι μια μη επεμβατική τεχνική. Με τη χρήση του συνδυασμού υψηλής έντασης εστιασμένου υπερήχου (HIFU) και μεθόδου απεικόνισης, η FUS έχει τη δυνατότητα να αφαιρέσει καρκινικές βλάβες με ακρίβεια. Οι πρόσφατες εξελίξεις στη θεραπεία HIFU έχουν αυξήσει τη δημοτικότητά της. Η μέθοδος HIFU χρησιμοποιείται για τη διαχείριση μιας ποικιλίας όγκων καθώς και της παρηγορητικής αντιμετώπισης αυτών.

Υψηλότερη ενέργεια και ένταση χρησιμοποιούνται για θεραπευτικό σκοπό απ’ότι στον διαγνωστικό υπέρηχο (US), αν και οι αρχές της μεθόδου HIFU είναι ίδιες όπως στον συμβατικό US.
Η θεραπεία με την χρήση υπερήχου υψηλής έντασης είναι μια από τις ελάχιστα επεμβατικές σύγχρονες θεραπευτικές μεθόδους. Πρόκειται για μία τεχνική όπου εστιασμένοι υπέρηχοι υψηλής έντασης προκαλούν αύξηση της θερμοκρασίας στους ιστούς καταστρέφοντας τις κυτταρικές δομές, λόγω αποδόμησης των πρωτεϊνών τους και πηκτικής νέκρωσης.

Το ενδιαφέρον στους υπερήχους υψηλής έντασης (HIFU) συνίσταται στο ότι πρόκειται για μια μη επεμβατική μέθοδο η οποία χαρακτηρίζεται αφ’ ενός από την ικανότητα ακριβούς «στόχευσης» της ενέργειας σε συγκεκριμένο όγκο ιστού, έτσι ώστε να μην προκαλείται θερμική βλάβη στους γειτονικούς ιστούς και αφετέρου από την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων, χωρίς τη χρήση ακτινοβολίας ή χειρουργικών τομών.

Από τη δεκαετία του ’30 ήταν γνωστό ότι ο ιστός μπορεί να καταστραφεί από απόσταση, με την χρήση υπερήχων υψηλής έντασης, ενώ από τη δεκαετία του ’90 ξεκίνησε να ερευνάται, η χρήση του HIFU στην θεραπεία του εντοπισμένου καρκίνου του προστάτη, για να φτάσουμε σήμερα σε πληθώρα δημοσιευμένων μελετών από την κλινική εφαρμογή αυτής της μεθόδου. Σήμερα περισσότεροι από 30.000 ασθενείς έχουν αντιμετωπιστεί με HIFU σε πάνω από 176 κέντρα παγκοσμίως.

Ο μηχανισμός δράσης του HIFU περιλαμβάνει την αλληλεπίδραση των υπερηχητικών κυμάτων με τους ιστούς κατά την οποία παράγεται θερμότητα (>65 oC), δημιουργία κοιλότητας με φυσαλίδες, με τελικό αποτέλεσμα την πηκτική ιστική νέκρωση.

Υπάρχουν τρεις κύριες κατηγορίες συσκευών HIFU για κλινική χρήση, συμπεριλαμβανομένης της εξωσωματικής (extracorporeal), διάμεσης (interstitial) και διορθικού (trans-rectal). Οι extracorporeal ανιχνευτές χρησιμοποιούνται για στόχευση καρκινικών βλαβών μέσω του δέρματος, οι trans-rectal συσκευές έχουν σχεδιαστεί για τη θεραπεία όγκων του προστάτη και οι interstitial συσκευές χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των όγκων του οισοφάγου και του χοληφόρου αγωγού.
H κλινική χρήση της μεθόδου HIFU συνδυάζεται γενικά με απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (Magnetic Resonance-guided Focused Ultrasound (MRgFUS)) ή υπερήχων (Ultrasound-guided High- Intensity Focused Ultrasound (USgHIFU or USgFUS)) ως απεικονιστική καθοδήγηση και παρακολούθηση της θεραπείας.

Η τεχνική MRgFUS χρησιμοποιήθηκε κλινικά για τη θεραπεία του συμπτωματικού καλοήθους όγκου της μήτρας και ως παρηγορητική θεραπεία για ασθενείς με επώδυνες οστικές μεταστάσεις.
Οι πρόσφατες εξελίξεις στην τεχνική HIFU έχουν αυξήσει τη δημοτικότητά του. Μερικά ελπιδοφόρα αποτελέσματα επιτεύχθηκαν στη διαχείριση διαφόρων κακοηθειών, συμπεριλαμβανομένου του παγκρέατος, του προστάτη, του ήπατος, του νεφρού, του μαστού και των οστών. Άλλες εφαρμογές περιλαμβάνουν την εκτομή όγκου του εγκεφάλου και τη διαταραχή του αιματοεγκεφαλικού φραγμού.

Στόχος μας είναι εν συντομία περιγραφή της κλινικής χρησιμότητας της HIFU ως μη επεμβατικής τεχνικής ογκοθεραπείας.

Κατά τη διάρκεια της θεραπείας με HIFU δεν προκαλείται βλάβη στους γύρω υγιείς ιστούς δεδομένου ότι το κύμα υπερήχου που διαδίδεται είναι χαμηλότερης ακουστικής ενέργειας και δεν προκαλεί, υπό κανονικές συνθήκες, την παραγωγή ούτε θερμικών ούτε μηχανικών επιδράσεων. Οι ανεπιθύμητες παρενέργειες που σχετίζονται με την τεχνική θεραπείας HIFU είναι σπάνιες. Ωστόσο, έχουν αναφερθεί παροδικές παρενέργειες, όπως πυρετός, αυξημένος πόνος και τοπικές δερματικές αντιδράσεις, όπως οίδημα και ερύθημα. Η πιο σημαντική παρενέργεια είναι το έγκαυμα του δέρματος, που εμφανίζεται όταν η ακουστική σύζευξη μεταξύ του αισθητήρα και του δέρματος είναι ανεπαρκής, λόγω της παγίδευσης αέρα, που οδηγεί σε αλλοίωση της εστίασης της δέσμης και εναπόθεση ενέργειας στην επιφάνεια του δέρματος. Η φύση και η επίπτωση των ανεπιθύμητων παρενεργειών επηρεάζεται από την φύση του στόχου και τον τύπο της HIFU συσκευής που χρησιμοποιείται.

Οι τυπικές θεραπείες πραγματοποιούνται μέσα σε μια ημέρα. Οι ασθενείς κάνουν εισαγωγή το πρωί και παίρνουν εξιτήριο την ίδια ή την επόμενη ημέρα. Η διάρκεια της θεραπείας είναι 1-2 ώρες.

Οι αναισθητικές απαιτήσεις διαφέρουν μεταξύ των ασθενών και επηρεάζονται από την ανατομική θέση του στόχου που υφίσταται κατεργασία με υπερήχους.

Σας ευχαριστούμε που είστε μαζί μας! Για να μην χάσετε ούτε μια ανάρτησή μας, γραφτείτε στη φόρμα η οποία βρίσκετε πάνω δεξιά. Μοιραστείτε τα νέα αυτά με τους φίλους σας!

Μπορείτε να διαβάσετε επίσης:

Dr. Aviva Romm
η βοτανολόγος των γυναικών

Ινομύωμα και η θεραπεία HIFU

Έχετε κουραστεί τα χειρουργεία;

Αποκατάσταση της αδαμαντίνης στα δόντια χωρίς σφράγισμα

Το μεγάλο έργω της ερευνήτριας Δρ. Αμαλίας Αγγελή

Η πηγή μας: ELLINES

Στην ανακάλυψη μίας υγρής ουσίας που αναπλάθει φυσικά τα δόντια έχει προχωρήσει η επιστημονική ομάδα της δρ. Αμαλίας Αγγελή, επικεφαλής του Τμήματος Χημείας στο Πανεπιστημίου του Leeds. Η συγκεκριμένη ουσία πρόκειται για το διάλυμα του πεπτιδίου P11-4. Το πλεονέκτημα της νέας μεθόδου που βρίσκεται σε πειραματικό στάδιο, είναι η ανώδυνη εφαρμογή της.

Αρχικά οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Leeds επέλεξαν 15 ασθενείς από 18 έως 70 ετών, τα δόντια των οποίων έφεραν τα σημάδια των πρώτων σταδίων της τερηδόνας. Στη συνέχεια εφάρμοσαν στις προβληματικές περιοχές των δοντιών μια στρώση του πρωτεϊνικού διαλύματος P11-4.

Το συγκεκριμένο διάλυμα έχει την ιδιότητα να φτάνει στις άσπρες περιοχές από τις οποίες λείπει το ασβέστιο, το βασικό δομικό υλικό της αδαμαντίνης. Εκεί ελκύει μεταλλικά στοιχεία, όπως το ασβέστιο, ενεργοποιώντας την αναδόμηση της φθαρμένης αδαμαντίνης.

Από τις έως τώρα παρατηρήσεις προκύπτει ότι μέσα σε περίπου 30 ημέρες, τα άσπρα στίγματα είχαν εξαφανιστεί από τα δόντια των ασθενών, γεγονός που σημαίνει ότι χάρη στο συγκεκριμένο πεπτίδιο αναστράφηκε η διαδικασία αποδόμησης των δοντιών.

Οι επιστήμονες που συμμετέχουν στην ομάδα της κυρίας Αγγελή ξεκαθαρίζουν ότι το νέο «υγρό σφράγισμα» δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε ένα δόντι με προχωρημένη τερηδόνα, που έχει ανάγκη σφραγίσματος ή ακόμη και εξαγωγής του, όμως μπορεί να αποδώσει στα πρώτα στάδια της τερηδόνας προκειμένου να αναστραφεί η διαδικασία φθοράς της αδαμαντίνης των δοντιών.

Ουσιαστικά, μπορεί να γλιτώσει ένα δόντι από το σφράγισμα, ενώ εξετάζεται το ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθεί και για την αντιμετώπιση της ευαισθησίας των δοντιών στις μεταβολές της θερμοκρασίας.

Σας ευχαριστούμε που είστε μαζί μας! Για να μην χάσετε ούτε μια ανάρτησή μας, γραφτείτε στη φόρμα η οποία βρίσκετε πάνω δεξιά. Μοιραστείτε τα νέα αυτά με τους φίλους σας!

Μπορείτε να διαβάσετε επίσης:

Διαβήτης, μια νέα προσέγγιση

Όζοι του θυρεοειδούς
και θεραπεία HIFU

Ξανά στο γήπεδο μετά
τη θεραπεία HIFU

Η ανοσοθεραπεία και οι παρενέργειές της

Από την Dr. Ranjana Srivastava

Η ανοσοθεραπεία φέρνει μεγάλη αισιοδοξία ακόμη και θαυμασμό. Δυστυχώς όμως στους περισσότερους ασθενείς δεν λειτουργεί.

Η γυναίκα καθόταν στην άκρη της καρέκλας σκυμμένη πάνω στο πι, προσπαθώντας να ελέγξει την αναπνοή της. Ήταν σε προχωρημένο στάδιο καρκίνο και της έμειναν λίγες εβδομάδες ζωή. Αργά και οδυνηρά έβγαλε μία εφημερίδα και με τρεμάμενα χέρια έδειξε ένα άρθρο και είπε:
«Αυτό το ανοσοποιητικό φάρμακο, δεν μπορώ να το εκμεταλλευτώ;» 
«Φοβάμαι πως όχι.» -απάντησα εγώ
«Μα φαίνεται απίστευτό!» 
«Αλλά δεν είναι ακριβώς το θαύμα όπως το παρουσιάζουν.» - τόνισα εγώ
Παρατήρησα την απογοήτευση στο πρόσωπό της. Μακάρι να μην αισθανόμουν τόσο άσχημα που της είπα την αλήθεια! Θα της έμεινε η πίκρα από τη στιγμή που σκότωσα την ελπίδα της. Και παρ΄ὀλα αυτά κατάλαβε και αποδέχτηκε το «γιατί δεν μπορεί». Ο επόμενος ασθενής όμως αρνήθηκε να το δεχτεί και επέμενε είτε να του συνταγογραφήσω ανοσοθεραπεία είτε θα έβρισκε κάποιον άλλον για να το κάνει. Το συκώτι του λειτουργούσε ελάχιστα και το σάκχαρο αίματος ήταν εξαιρετικά ασταθές. Ακόμη και να θέλαμε να προσπαθήσουμε, δεν πληρούσε τις αυστηρές αρχικές ενδείξεις. Αισθάνθηκα σαν ηλίθια αλλά για χάρη του έκανα μερικά τηλεφωνήματα. Παντού η απάντηση ήταν ίδια – δεν υπήρχε καμία ένδειξη ότι ο καρκίνος του μπορούσε να αντιμετωπιστεί με ανοσοθεραπεία. Ο ασθενής παρέμεινε άκαμπτος. Τελικά βρήκε έναν ογκολόγο που συμφώνησε να του συνταγογραφήσει το φάρμακο υπό τον όρο να το πληρώσει ο ίδιος. Μετά από λίγες εβδομάδες ο ασθενής πέθανε, χτυπημένος από ένα σωρό παρενέργειες που προκλήθηκαν από το νέο φάρμακο. 

Κάθε ογκολόγος αναγνωρίζει την επιθυμία των ασθενών να έχουν πρόσβαση στην ανοσοθεραπεία, την τελευταία κατηγορία αντικαρκινικής θεραπείας. Κάθε εβδομάδα βγαίνει η επόμενη κατά σειρά ιστορία για αυτή την επαναστατική θεραπεία. Το ανοσοποιητικό σύστημα προστατεύει το σώμα από κάθε είδους επιθέσεις. Για το λόγο αυτό τα τραύματα θεραπεύονται, τα κρυολογήματα εξαφανίζονται και πολλές άλλες φυσικές απειλές εξουδετερώνονται, ακόμη και χωρίς να το συνειδητοποιούμε. Αλλά και τα ισχυρά αποτρεπτικά παρεμποδίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτεθεί σε υγιή κύτταρα και να προκαλέσει ανεπιθύμητες βλάβες. Και τα καρκινικά κύτταρα, με τη σειρά τους, χειρίζονται με επιδεξιότητα τα ίδια φρένα για να αποτρέψουν την αναγνώρισή τους από το ανοσοποιητικό σύστημα. Με απλά λόγια, τα φάρμακα ανοσοθεραπείας απελευθερώνουν αυτά τα φρένα και προκαλούν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να επιτεθούν και να καταστρέψουν τον καρκίνο. Η διαδικασία είναι τόσο κομψή όσο και γοητευτική. Και εγώ δεν θα ξεχάσω ποτέ όταν ήμουν σε μια ομάδα ογκολόγων που εμφανίστηκαν για μακρές ξεχασμένες διαλέξεις όταν αυτά τα φάρμακα πυροδότησαν για πρώτη φορά τη φαντασία μας πριν από λίγα χρόνια. Στο νοσοκομείο, όταν βρίσκομαι μπροστά σε ένα ασθενή που θέλει "να κάνει τα πάντα", είναι δύσκολο να μην λυγήσω υπό την υπόσχεση της ανοσοθεραπείας. «Δεν χάνουμε τίποτε να προσπαθήσουμε», λέει ο απελπισμένος ασθενής. Είναι δελεαστικό να του δώσεις ελπίδα λέγοντας: «Έχεις δίκιο, δεν έχουμε να χάσουμε τίποτα.» Αλλά την επόμενη εβδομάδα ανακαλύπτεις πόσο έχει για χάσιμο, όταν ο γιατρός από τα επείγοντα αρχίζει να ουρλιάζει πανικόβλητος.

Η ομορφιά της ανοσοθεραπείας είναι ότι σε ορισμένους ασθενείς το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό και μάλιστα διαρκές. Για έναν εξαντλημένο γιατρό και ασθενή, η θέα του ενός όγκου που εξαφανίζεται μπορεί να φανεί σχεδόν θαυματουργή. Η ανοσοθεραπεία δίνει καλό λόγο για αισιοδοξία και ακόμη και θαυμασμού. Αλλά δεν είναι πανάκεια. Δυστυχώς, δεν λειτουργεί στους περισσότερους ασθενείς. Σύμφωνα με τις μελέτες, περίπου το 20% των ασθενών επιβιώνουν με διαφορετικούς βαθμούς βελτίωσης. Μερικοί από αυτούς ζουν μια μακρά και ποιοτική ζωή, αλλά πολλοί άλλοι όχι. Η ανοσοθεραπεία λειτουργεί για κάποιους τύπους καρκίνου και δεν λειτουργεί καθόλου σε άλλους. Πρέπει να διακρίνουμε το ωφέλιμο από το βλαβερό.

Εν τω μεταξύ, η σύγχυση του ανοσοποιητικού συστήματος προκαλεί σοβαρές βλάβες στα εσωτερικά όργανα, συμπεριλαμβανομένων του ήπατος, των πνευμόνων, της καρδιάς, του εντέρου, του θυρεοειδούς αδένας και της υπόφυσης. Τα όργανα αυτά μπορούν να πάθουν σοβαρή και μοιραία φλεγμονή. Δύο συνδυασμοί φαρμάκων αποδεικνύονται ιδιαίτερα τοξικοί. Η κατάσταση των ασθενών μπορεί γρήγορα να αλλάξει από σταθερή σε πολύ σοβαρή. Επειδή οι ανεπιθύμητες παρενέργειες είναι νέες, όπως και τα φάρμακα, δεν  ανιχνεύονται εγκαίρως και δεν αντιμετωπίζονται ανάλογα. Για να γίνει μία ασφαλή ανοσοθεραπεία, είναι απαραίτητο να πάρουν μέρος όχι μόνο οι ογκολόγοι, αλλά και οι άλλοι ειδικοί που είναι πρόθυμοι να αντιδράσουν αμέσως σε περίπτωση τοξικότητας. Αυτή η υποδομή διαμορφώνεται αργά, όπου γιατροί και ασθενείς μαθαίνουν μαζί σκληρά μαθήματα.

Στην ιατρική, η επιλογή ενός κατάλληλου ασθενούς είναι εξίσου σημαντική με την επιλογή ενός καλού φαρμάκου. Πάνω από χίλιες δοκιμές ανοσοθεραπείας βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά οι ερευνητές φοβούνται ότι δεν υποκινούνται από ισχυρά αποτελέσματα αλλά από την επιθυμία των φαρμακευτικών εταιρειών να δημιουργήσουν γρήγορα την επόμενη κερδοφόρα επιτυχία. Εκτός από της σκληρές αλλά χαμένες προσπάθειες, οι ογκολόγοι συνειδητοποιούν ότι η παραμέληση την οικονομική πλευρά του θέματος καθίσταται δυσκολότερη σε μια εποχή που η θεραπεία του καρκίνου μπορεί να κοστίσει περισσότερα από ένα σπίτι. Είναι οδυνηρό να βλέπουμε έναν απελπισμένο άρρωστο άνθρωπο κολλημένο στη μαγεία της ανοσοθεραπείας. Οι ασθενείς αγωνίζονται για το πώς να ανταποκριθούν στις προϋποθέσεις της, πού να βρουν τα φάρμακα και πώς να αντεπεξέλθουν οικονομικά. Οι στενοί τους φίλοι βρίσκονται σε μια δύσκολη κατάσταση όταν το τέλος είναι φανερό, αλλά οι ασθενείς δεν το καταλαβαίνουν. Τελικά κυνηγώντας μιας άλλης φευγαλέας θεραπείας στερεί από πολλούς πολύτιμο χρόνο για να προετοιμαστούν για το τέλος.

Τα καλά νέα είναι ότι η ανοσοθεραπεία έχει αναμφίβολα αλλάξει τη θεραπεία του καρκίνου. Η περιέργεια και ο ενθουσιασμός αξίζουν. Χάρη στην ισχυρή βούληση των επιστημόνων μπορούμε να ονειρευόμαστε την ημέρα που αυτές οι θεραπείες θα είναι διαθέσιμες, προσβάσιμες και ασφαλές, όχι μόνο για μεμονωμένους ασθενείς, αλλά και για τους πάσχοντες σε όλο τον κόσμο. Αλλά για τώρα, η ανοσοθεραπεία δεν είναι και δεν πρέπει να παρουσιάζεται ως θαυματουργή θεραπεία για την πλειοψηφία των καρκινοπαθών. Ο ενθουσιασμός αντί να δίνει ελπίδα στους ασθενείς την σκοτώνει. Είναι κατανοητό ότι οι ευάλωτοι ασθενείς επιθυμούν να εξαντλήσουν όλες τις πιθανές επιλογές θεραπείας του καρκίνου. Αλλά η ευθύνη πέφτει εξ ολοκλήρου στους ογκολόγους που πρέπει να αναζητούν την ισορροπία μεταξύ ελπίδας και πραγματικότητας. Επίσης τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν πρέπει να διακοσμούν τις περίπλοκες και συχνά θλιβερές καταστάσεις με ασυνήθιστα θαύματα.

Η κοινή μας αποστολή πρέπει να είναι primum non nocere - πρώτα απ’όλα να μην βλάπτουμε.

Σας ευχαριστούμε που είστε μαζί μας! Για να μην χάσετε ούτε μια ανάρτησή μας, γραφτείτε στη φόρμα η οποία βρίσκετε πάνω δεξιά. Μοιραστείτε τα νέα αυτά με τους φίλους σας!

Μπορείτε να διαβάσετε επίσης:

Η θεραπεία IPT και
ο Δρ. Χρήστο Δαμιάνοβ

O νευροπαθητικός πόνος
τώρα αντιμετωπίζεται με HIFU

Ο καρκίνος του θυρεοειδούς
και η ελπίδα που δίνει
ο εστιασμένος υπέρηχος